Koltuk Yerleşim Planı Nasıl Olmalı?

Salon mimarisi çoğu zaman büyük başlıklarla planlanır: kapasite, akustik, sahne boyutu, koltuk sayısı… Ancak bu başlıkların kesişiminde, hayati öneme sahip bir detay çoğu zaman göz ardı edilir: Koltuk yerleşimi.

Bu yazı, özellikle konferans, tiyatro ve çok amaçlı salon projelerinde koltukların hangi düzende, hangi aralıklarla ve hangi eğimle yerleştirilmesi gerektiğine dair teknik esasları ele alır. Mimarlar, yatırımcılar, uygulayıcılar ve kamu ihale yetkilileri için temel başvuru niteliğindedir.

---

1. Görüş Açısı: Koltuk Sayısından Önce Gelir

Salonun gerçek kapasitesi, kaç koltuk yerleştirildiğiyle değil, kaç koltuktan etkin bir sahne/görüntü deneyimi sağlandığıyla ölçülür. Özellikle projeksiyonlu salonlarda ve sahne oyunlarında bu fark dramatiktir.

Görüş açısı hesaplamalarında dikkat edilmesi gereken temel kurallar:

Koltuk sıraları arasında yükseklik farkı en az 12 cm olmalıdır (ters tribün hatası yapılmamalı).

Ön sıradaki izleyicinin baş seviyesi ile arka sıradaki göz çizgisi arasındaki görüş konisi kesilmemelidir.

Merkez eksene göre 15 dereceyi aşan açılarda yer alan koltuklar, sahne deneyimini bozar.

Salonda taşıyıcı kolon veya çıkıntı varsa, bunların görüş engeli oluşturup oluşturmadığı çizim değil, simülasyon ortamında test edilmelidir.

Özellikle düşük eğimli salonlarda, her sıranın bir öncekinin "üzerine" binmeden ilerlemesi gerekir. Aksi halde, salon dolu olduğunda izleyicinin %30-40’ı sahneyi tam göremez.

---

2. Akustik Performans: Sadece Duvarla Değil, Koltukla da İlgilidir

Salonlarda akustiğin %100 duvar/tavan panelleriyle sağlandığı sanılır. Oysa koltukların malzeme türü, oturum derinliği, sıralar arası boşluk ve salon geometrisi de ses davranışını doğrudan etkiler.

Yerleşim planında akustik açıdan dikkat edilmesi gereken unsurlar:

Koltuk sırt yüksekliği, sesin yayılma açılarına göre kontrol edilmelidir.

Koltuk sıraları arasındaki boşluk artırıldıkça yansıma ve dağılma özellikleri değişir.

Boş salon ve dolu salon akustiği farklıdır; koltuk döşemeleri bu farkı azaltacak yoğunlukta olmalıdır.

Özellikle simetrik salonlarda, koltuk düzeni akustik balansı bozabilir; bu nedenle sıraya özel hesaplama yapılmalıdır.

Yani sadece "nerede koltuk olacak?" değil, "hangi tip koltuk, hangi kumaş ve hangi yoğunlukta olacak?" soruları da planın bir parçası olmalıdır.

---

3. Kaçış Planı ve Güvenlik Düzeni: Yönetmelik Uyumunun Ötesinde Bir Sorumluluk

İçişleri Bakanlığı yönetmeliğine göre salonlarda kişi başına düşen kaçış mesafesi ve koridor açıklıkları belirlenmiştir. Ancak uygulamada bu kurallara uyulsa bile fiilen tahliye edilemeyen salonlar yapılmaktadır.

Kritik teknik noktalar şunlardır:

12 kişilik bir koltuk sırasının her iki ucu da açık değilse, en ortadaki kişi acil durumda ortalama 7 saniyede çıkamayabilir.

Ana yürüme yolları 120 cm’den dar olamaz, ancak koltuklar arası geçişler de bu genişliğe paralel planlanmalıdır.

Koridor bitiminde kör nokta bırakmak kaçış hızını dramatik biçimde düşürür.

Tekerlekli sandalye alanları yalnızca ayrılmakla kalmamalı; bu alanlar gerçek senaryolarda test edilmelidir.

Salonlar, yalnızca estetik değil; acil durumda hızlı, engelsiz ve güvenli tahliyeye olanak tanıyacak şekilde planlanmalıdır.

---

4. Salon Tipine Göre Yerleşim Stratejisi Değişir

Her salon aynı fonksiyonla işlemez. Bu nedenle koltuk yerleşimi “tek tip” değil, salon amacına göre özel hesap gerektirir:

Konferans salonu: Sahne konuşmasına odaklı, merkezi görüş ve net ses dağılımı öncelikli.

Tiyatro salonu: Oyuncu sahne hareketlerine göre yarım daire dizilim, özel eğim.

Çok amaçlı salon: Mobil sistemler, katlanabilir koltuklar, platform değişkenliği.

Sinema salonu: Görsel derinlik öncelikli, dik eğimli tribün sistemi ve kontrollü ışık alanları.

Yerleşim planı, mimari tasarımla birlikte değil, teknik danışmanlık süreciyle birlikte hazırlanmalıdır.

---

Sonuç

Koltuk yerleşim planı, projenin bitiminde çizilen bir tablo değil; projenin kalitesini belirleyen en kritik mühendislik alanlarından biridir. Doğru planlama yapılmadığında:

Salon dolu olduğunda ses dağılır,

Katılımcı sahneyi göremez,

Etkinlik verimi düşer,

Acil durumda tahliye yapılamaz,

Ve sonuçta yatırımın algısı bozulur.

Nish Global olarak, yalnızca koltuk üretimi değil; koltuk yerleşim danışmanlığı ile salonun fonksiyonunu ve güvenliğini birlikte değerlendiriyoruz. Çünkü bizce iyi salon, çok koltuklu olan değil; her koltuğu işe yarayan salondur.

📄 İçerik Bilgilendirmesi

Bu sayfadaki bilgiler Nish Global tarafından hazırlanmıştır.

🔍 Tüm içerikler telif koruması altındadır ve dijital olarak düzenli şekilde takip edilmektedir.

💡 İçeriği kullanmak isteyen kişi ya da kurumların bizimle iletişime geçmesi zorunludur.

⚠️ İzinsiz kullanım tespit edildiği takdirde, yasal işlem gecikmeksizin başlatılır.

© 2025 Nish Global Mühendislik LTD ŞTİ